FOTO: Uşaqlıq yolunun quruluğu

Uşaqlıq yolunun quruluğu — xoşagəlməz simptomlardan biridir. Qadına güclü diskomfort, narahatçılıq və əsəbilik verir, cinsi əlaqə zamanı xoşagəlməz hisslərə səbəb olur, bəzən isə ciddi xəstəliklərə gətirib çıxarır.

Uşaqlıq yolunun quruluğu (elmi adı — atrofik vaginitdir) qadın orqanizmində həm hormonal, həm də qeyri-hormonal pozğunluqlar nəticəsində yaranır. Quruluğun bilavasitə səbəbi vaginanın selikli qişasının nazilməsidir. Nəticədə cinsiyyət yollarından ifrazatın miqdarı azalır, göynəmə, diskomfort, seks zamanı ağrı hissi və qanlı ifrazat müşahidə olunur.

Adətən bu simptom yaşlı qadınlarda klimaks və ya menopauzada əmələ gəlir. Bu dövr bütün qadınların həyatında nə vaxtsa baş verir. Yumurtalıqlar öz funksiyalarını yerinə yetirə bilmir, sönməyə başlayır ki, bu da hormonal fonun dəyişməsinə səbəb olur — orqanizmdə estrogen çatmamazlığı inkişaf edir. Bu hormonun defisitindən qadının intim sferası daha çox əziyyət çəkir.

Mütəxəssislərin təcrübəsinə əsasən klimaks dövründə əvəzedici hormonal terapiya aparılmayan qadınların 90%-dən çoxunda cinsi əlaqə zamanı quruluq müşahidə olunur.

Vaginal quruluğun yaranma səbəbləri

Uşaqlıq yolunda atrofik dəyişikliklərin əsas yaranma səbəbləri aşağıdakılardı:

• Klimaks dövründə hormonal disbalans
• Qadın cinsi orqanlarında aparılan cərrahi əməliyyatlar, əsas da, yumurtalıqların və uşaqlığın çıxarılması
• Cinsi yolla ötürülən xəstəliklər, vaginit
• Uşaqlıq yolu mikroflorasının pozulması, mühitin pH-nın dəyişməsi, tez-tez baş verən iltihabi proseslər
• Vaginal kandidoz, hansı ki, normal laktobakteriyaları sıxışdırıb çıxararaq vaginada turşu-qələvi müvazinətini pozur
• Immunitetin zəifləməsi, tez-tez baş verən stres vəziyyətləri, depressiyalar, əsəbilik, yüksək fiziki və emosional gərginlik, orqanizmdə dəmir defisiti
• Onkoloji xəstəliklərdə kimya və şüa terapiyasından sonrakı vəziyyət
• Hormonların istehsalına təsir edə biləcək müvəqqəti vəziyyətlər — hamiləlik, doğuşdansonrakı dövr, südvermə.

Uşaqlıq yolunun quruluğu menstruasiyadan qabaq da ola bilər, hansı ki, istehsalı artan progesteron tərəfindən estrogenlərin sintezinin azalması ilə izah olunur.

Quruluğa səbəb olan digər faktorlara aiddir:

• piylənmə və şəkərli diabet
• nizamsız cinsi əlaqələr və ya əksinə nadir intim həyat
• dermatoloji və ya allergik pozğunluqlar
• progesteron tərkibli kontraseptivlərin, həmçinin, sidikqovucu, antidepressant və digər preparatların uzun müddət ərzində qəbulu
• düzgün olmayan həyat rejimi, siqaretçəkmə, həddən artıq alkoqol qəbulu.

Həmçinin atrofik vaginitin inkişafına qeyri-düzgün gigiyenik prosedurlar — həddən artıq sprinsevasiya, cinsiyyət orqanlarının gigiyenasının pozulması, aqressiv intim kosmetika, uşaqlıq yoluna yeridilən dərman preparatları, aromatik prezervativlər və tualet kağızları səbəb ola bilər.

Atrofik vaginit həmişə patoloji olmur. Məsələn, hamiləlik vaxtı uşaqlıq yolunun quruluğu normal hal sayılır. Hamilə olmayanlarda isə yuyucu tozları, intim gigiyena üçün geli və ya sintetik alt paltarını dəyişilməsi kifayət edir ki, problem həll olunsun. Lakin uşaqlıq yolunda quruluq olan zaman bir sıra digər əlamətlər yarana bilər, hansı ki, sizin diqqətinizi cəlb etməlidir.

Uşaqlıq yolu quruluğunun xəstəlik əlamətləri

Bəzən uşaqlıq yolunun quruluğu xəstəlik əlamətlərindən biri ola bilər. Bu zaman başqa əlamətlər də müşahidə olunur:

• Uşaqlıq yolu divarlarının nazilməsi, selikli qişada kiçik yara və çatların əmələ gəlməsi
• Qadın cinsiyyət orqanları nahiyəsində daimi qıcıqlandırıcı qaşıntı və göynəmənin əmələ gəlməsi
• Əgər selik əmələ gəlməzsə cinsi əlaqə zamanı sürtünmə hiss edilir, diskomfort və ağrı yaranır. Başqa sözlə – seks zamanı lubrikasiya (oyanma zamanı vaginada seliyin əmələ gəlməsi) zəif olur
• İntim əlaqə və ya gigiyenik prosedurlardan sonra uşaqlıq yolundan qan gəlməsi
• Ağrılı sidik ifrazı.

Əgər uşaqlıq yolunu quruluğu ilə eyni zamanda yuxarıda sadalanan əlamətlərdən hə-hansı biri olarsa, ginekoloqa müraciət etmək mütləqdir.

Uşaqlıq yolunun quruluğu nə ilə təhlükəlidir və onu mütləq müalicə etmək lazımdırmı?

Bəli, vaginal quruluğu mütləq müalicə etmək lazımdır! Vaginal maye qadının cinsiyyət orqanlarını xəstəliktörədən mikroorqanizmlərdən qorumaq üçün lazımdır. Əgər lazımi diqqət yetirilməzsə, bu əlamət müxtəlif xarakterli fəsadlara səbəb ola bilər:

• Göbələk xəstəliklərinin inkişafı
• Cinsiyyət orqanlarının selikli qişalarında eroziyaların yaranması
• Kiçik çanaq orqanlarında requlyar iltihabi xəstəliklərin yaranması — kolpit, uretrit, sistit, adneksit, uşaqlıq boynunun iltihabi xəstəlikləri və s.
• İnfeksion törədicilərin kiçik yara və çatlardan orqanın dərinliyinə keçməsi.

Ümumiyyətlə uşaqlıq yolunun quruluğu qadının və partnyorunun seksual həyatına mənfi təsir göstərir. Xoşagəlməz ağrı hissi qadını intim yaxınlıqdan tamamilə uzaqlaşdıra bilər, hansı ki, həm cinsiyyət sisteminin xəstəliklərini, həm də partnyor ilə münasibətləri ağırlaşdırır, qadını əsəbi edir.

Vaginal quruluğun diaqnostikası

İlk növbədə qadının şikayətlərinə diqqət yetirilir. Diaqnozu təsdiqləmək və ya daha ciddi xəstəlikləri inkar etmək üçün həkim aşağıdakı müayinələri təyin edə bilər:

• Ginekoloji kresloda baxış. Quruluq olduqda selikli qişa ödemli olur, xarakter boz ərplə örtülür, qırmızı rəngli kiçik yaralar aşkar edilir.
• Kolposkopiya aparılır. Mikroskop altında baxdıqda uşaqlıq yolu divarlarının nazilməsi görünür.
• Onkositologiya və mikroblara görə yaxma götürülür. Leykositlərin səviyyəsinin yüksək olması həkimin diqqətini cəlb etməlidir.
• Hormonların səviyyəsi təyin edilir.

Lazım gələrsə digər analiz və müayinələr təyin oluna bilər. Məsələn, kiçik çanaq orqanlarının USM-i, cinsi infeksiyalara görə analizlər və digərləri.

Uşaqlıq yolu quruluğunun müalicəsi

Uşaqlıq yolu quruluğunun müalicəsi xəstəliyin səbəbindən asılı olaraq fərdi yanaşma tələb edir.

Zəif lubrikasiyada ən çox təyin olunan müalicə aşağıdakı kimidir:

• Hormonal preparatlar – əsasən estrogen tərkibli
• Antibiotikoterapiya — infeksion və ya iltihabi xəstəliklər olarsa
• Xüsusi məlhəmlər, kremlər və digər yerli vasitələr — yara və mikrotravmaların tez sağalması, xoşagəlməz qaşınma və göynəmə hisslərini götürmək üçün
• Südturşusu bakteriyaları — uşaqlıq yolunun normal florasını bərpa etmək üçün.

Əgər vaginal quruluğun səbəbi hormonal pozğunluq deyilsə, immuniteti artıran, ümumi gücləndirici vasitələr, vitamin kompleksləri təyin olunur.

Uşaqlıq yolu quruluğundan qaçmaq olarmı?

Əlbəttə olar! Bir sıra tədbirlər var ki, onların köməyilə intim sağlamlığı uzun müddət yaxşı vəziyyətdə saxlamaq olar.

Vaginal quruluqdan aşağıdakı tədbirlərin köməyilə qorunmaq olar:

• Cinsiyyət orqanlarının gigiyenasına əməl etmək. Cinsiyyət orqanlarını gündə 1-2 dəfə duşla yumaq kifayətdir. Bu zaman sabun və digər aqressiv vasitələr istifadə etməyə ehtiyac yoxdur. Yaxşısı budur turşuluğu neytral olan və tərkibində südturşusu olan xüsusi intim gigiyenik vasitələr istifadə edilsin.
• Gündəlik bezləri 4-6 saatdan bir dəyişməli, bu zaman aromatik bezlərdən istifadə etmək məsləhət deyil. Tamponların istifadəsi azaldılmalıdır.
• Təbii materialdan olan alt paltarları geyinməli.
• Qidaya fikir verməli — yağlı, qızartmalı, acı yeməklər, alkoqol olmaz. Qadın cinsi hormonlarına bənzər fitoestrogen tərkibli qidalar seçilməlidir. Bunlara paxla, düyü, alma, kələm, nar, yerkökü, üzüm, gilas və digərləri aiddir. Yeməkdə balıq və digər dəniz məhsullarından aktiv istifadə etməlidir.
• Tam cinsi həyat yaşamalı. Seksual aktiv qadınlar intim sağlamlıqlarını passiv qadınlara nisbətən daha çox saxlayır. Yadda saxlayın, tələsmədən olan seks uşaqlıq yolunda təbii selik yaranmasına səbəb olur. Bundan başqa, məhz bu cür intim münasibətlər cinsiyyət orqanlarının gözəl, cavan və sağlam qalmasına zəmin yaradır.